Kerkverhalen door Jan de Waal
jan_de_waal_150.jpg)
Ik ben geboren in een Vrijzinnig gezin – we waren lid van de VPRO en er werd via de draadomroep zondags wel eens geluisterd naar dominée Spelberg – en dan praat ik over de jaren ’50 van de vorige eeuw. Betrokken bij het kerkelijk leven in Oostzaan verdiepte ik me later in het leven van de kerkelijke gemeenschap en de geschiedenis van de geloofsontwikkeling.En dat is een boeiende materie !
Rechtzinnigen, Vrijzinnigen, Hervormden, Gereformeerden, Vrijgemaakten… allen beleven een verschillende geloofsopvatting van het Christendom – en daar is niets mis mee !
Wel moet ik constateren dat ik me in bepaalde groeperingen wat meer verdiept heb dan in andere – ik ervaar dit als ‘jammer’, maar misschien vindt er nog een aanpassing plaats.
In elk geval zult u op deze pagina maandelijks een artikel over dit alles aantreffen.
Voor reacties sta ik open !
Jan de Waal
j.waal96@chello.nl
Pullen
Joera hou je vast ! Met angst en met verschrikte ogen kijkt ze naar haar dochtertje die zich vastklemt aan het koord dat om de rubberboot zit. Grote golven komen op hen af , Joera gilt, zet zich schrap.Het zeewater spat over haar heen – doorweekt wordt ze, maar ze houdt het koord – ze houdt het vast. Haar moeder Yara herademt – ze zijn met betaling van al hun centen...
Frans ten Veen "De Evangelisatie" (2012)
“Ik ben in juni 1953 geboren, ja in januari was er watersnoodramp. Mijn vader en moeder waren allebei al betrokken bij de Evangelisatie, en het is dan maar net waar je wieg staat. Als je ouders en grootouders erbij betrokken zijn, ja dan pakt je dat en dan groei je daarin mee. Kijk, als dat er toen niet geweest was, dan had ik de dingen die ik nu doe, ook niet gedaan. Ik ging naar de Christelijke kleuterschool en mijn juf was Agnes Klaasse-Bos. Ze woont nu in Amerika of Canada, dacht ik. De kleuterschool, dat weet ik nog goed, dat was in een noodlokaal waar nu de sterrenwacht staat. De christelijke school stond al op de plek waar Jan Voet nu woont.
Het Weeshuis
In 1995 heeft Jelle Brinkhuijsen een boekje uitgegeven genaamd : Driehonderd jaar geschiedenis van het Nederlands Hervormd Weeshuis in Oostzaan. En die driehonderd jaar klopt als een bus, want het gebouw aan het Zuideinde is gebouwd in 1695.Boven de toegangsdeur staat MDCLXXXXV en in Romeinse cijfers is dat 1695. Het was niet gebouwd als Weeshuis doch als een buitenhuis voor een zeer rijke dame. Pas in 1774 is het als Weeshuis in gebruik genomen – tot die tijd werden wezen opgevangen in een woning aan de Kerkstraat – toen Weerpad genaamd.
Evangelisatie
Het was rond 1880 dat enkele leden van de Nederlands Hervormde Kerk zich niet meer zo goed konden verenigen met de wijze waarop het geloof werd verkondigd.Het was te modern en begon meer en meer af te wijken van Christelijke en Bijbelse uitgangspunten.
Vrijzinnigheid heette het en daarin konden zij zich niet vinden.
Jaarverslag 1925-1926 Vrijzinnig Hervormden
Op 31 maart 1926 werd in Oostzaan de Tweede Vrijzinnige Zondagschool met ongeveer 80 leerlingen opgericht. Dit valt te lezen in het jaarverslag 1925-1926 van de Vereeninging van Vrijzinnige Hervormden, afdeling Oostzaan, opgemaakt door de secretarisC. de Waal.
Stuk hout
Zo rond het jaar 1000 worden de gebieden die we thans Holland noemen bestuurd door de Frankische overheersers. Met deze overheersing komt het Katholicisme naar deze gebieden en komt er een bisschop deze kant op. Zijn naam is Willibrord en zijn standplaats is Utrecht. Deze Willibrord gaat voortvarend te werk en vestigt een zevental hoofdkerken waarvan er één in Velsen staat...
Opening Bartel Jacobsz Centrum 18 januari 2005
Het is ondertussen al 13 jaar geleden dat het Bartel Jacobsz Centrum is geopend. Na ruim 10 jaar gesteggel met voor- en tegenstanders van de bouw werd het gebouw in gebruik genomen.Onderstaand een verslag van de opening van het Bartel Jacobsz Centrum in het Kompas van 18 januari 2005 met als titel:
"Voorzitter onthult nieuwe naam aanbouw Grote Kerk van Oostzaan."
Wijbrand Verwer
M’n overgrootvader Willem Dral was een van de oprichters met van Truijen en anderen. En toen ik dus als 3 jarig jochie meeging naar de Evangelisatie was dat in 1938. Siem Derlagen was voorzitter van het bestuur. Mijn Opa Willem Dral is een hele tijd secretaris geweest, en in het bestuur zat, dat weet ik oog nog goed.Cor Fraaij was een kruideniertje die woonde tegenover Daaf van der Lely en ik weet nog goed dat hij altijd collecteerde met zwarte handschoenen aan, want dan schoof de stok beter door zijn handen heen. David van der Lely, dat was dus de vader van Im van der Lely.
Die was de organist.
Thijs Schaafsma , hulpprediker Evangelisatie
.JPG)
Thijs Schaafsma was een boerenzoon geboren in Doniawerstal een voormalige kleine gemeente in het zuiden van Friesland. In 1951 werd hij als (de laatste) hulpprediker door het bestuur van de Evangelisatie benoemd. Hij groeide op in een Nederlands Hervormd gezin. Zijn levensgezel was een gereformeerde boerendochter, Tjitske van Es met wie hij in 1936 trouwde. Het echtpaar kreeg 7 kinderen, waarvan 3 meisjes en 4 jongens.Thijs Schaafsma hield van vrijheid, en van water en wist als jong dat hij Evangelist wilde worden. Hij volgde een opleiding om zich voor te bereiden op deze betrekking.
Anneke Verwer
.JPG)
Ik ging ‘s morgens mee naar de kerk en ‘s middags was er dan de zondagsschool. De zondagsschool werd geleid door Gré, Maartje en Klazien, Joosje Stolle en Jaap Ruig. Stolle was de koster van de kerk en zijn vrouw leidde de vrouwenclub.Dat vond allemaal plaats in de kerk in het voorgebouw. Het voorgebouw had twee deuren, onder het orgel. Daar was ook een trap en dan kon je op de balustrade zitten, daar zat dan ook meestal de jeugd. ‘S middags was er dan kerk, wij zaten dan op de stoelen allemaal achteraan.
Een muzikaal volkje....
We kennen vandaag de dag muziekverenigingen als Concordia, Crescendo, Excelsior, Bel Canto, Tavenu, Osanna…Plus dan nog de individuele muziekbeoefenaars, solisten, duo’s trio’s, tot en met sextetten aan toe !Zo kennen we vandaag de dag onze kerkelijke gemeente de Cantory – een samenstelling van betrokken gemeenteleden die onder de bezielende leiding van Koos Lith, de mooiste composities ten gehore brengen.
Maar dat is niet de eerste Cantory welke in de Grote Kerk musiceert !
Bartel Jacobsz. door Jacob Honig
Het verhaal van Bartel Jacobsz staat uitgebreid beschreven in het boek Geschiedenis der Zaanlanden. Het geeft een goed beeld van het optreden van Bartel Jacobsz en de gevolgen daarvan.Het is geschreven in de taal van 1849 – je zou het kunnen omzetten naar het huidige taalgebruik, maar dat doet zonder meer afbreuk aan de wijze waarop Jacob Honig het gebeuren heeft verwoord.
Lees verder voor de originele tekst.
Oude foto
.jpg)
Twintig ernstige heren, vergaderend in de Kapel onder het orgel met de tekst:Looft den Heere en met gaslampen voor de verlichting.
De foto is genomen waarschijnlijk ergens rond 1910, dus op dit moment ruim 117 jaar oud. De Evangelisatie (met als officiële naam : Vereeniging tot het doen herleven van het Kerkelijk Godsdienstig leven in de gemeente Oostzaan...
Reactie van Gerard Verwer
Naar aanleiding van de creatie van deze website pagina kreeg ik,Jan de Waal, een hele vriendelijke reactie van Gerard Verwer. Niet alleen heel vriendelijk, doch ook wat inhoud betreft interessant en voor velen van ons nostalgisch !
Gerard, bedankt ! Hij schrijft: Hallo Jan,
Ik vind het hartstikke leuk om nu ook eens iets te lezen...
Statuten van de vereeniging
Statuten van de vereeniging tot het doen herleven van het kerkelijk godsdienstig leven in de gemeente Oostzaan binnen de grenzen en in de vormen van de Nederlandsche Hervormde Kerk te Oostzaan.Art.1 Er bestaat in Oostzaan eene vereniging tot het doen herleven van het kerkelijk godsdienstig leven in de gemeente Oostzaan binnen de grenzen en in de vormen van de Nederlandsch Hervormde Kerk. Zij heeft tot grondslag den Bijbel naar de belijdenisschriften der Nederlandsch Hervormde Kerk uitgelegd en tracht door prediking of onderwijs in de gemeente te verkondigen...
Herinneringen van Alie van der Lek – Bekebrede
Koster van de Evangelisatie waren Pietje Raams en Jaap Kuiper, een stel ouwe mensen. Ze hadden twee zoons, dat waren Bas en Cor. Cor heeft geleerd, die was onderwijzer en Bas, ja, die was kippenhandelaar. Die Kuiper dat was Bas Kuiper z’n vader die met Maartje Bekebrede getrouwd was. Maar ja vrouw Kuiper werd ook een oud en m’n moeder wilde wel een handje helpen en die ging dan zaterdag’s te werken bij vrouw Kuiper in de Kapel...
Kerstviering in het station
Herinneringen van Hiltje Schaafsma en Alfred van WijkHet is beginjaren vijftig van de vorige eeuw.
Oostzaan is een lang gerekt lintdorp dat loopt van de kluft via het Zuideinde, Kerkbuurt en Noordeinde tot ver in de Haal. Verkeer was er weinig, fietsers en paard en wagens vormden het verkeer en af een toe een auto, zo dat je op straat kon voetballen.
Kerstviering in de Kapel
Het zal wel tijdens een Kerstviering geweest zijn in de Kapel aan het Zuideinde. De setmming is opperbest, er wordt ijverig gepraat en er wordt chocolademelk gedronken. Kerstkransen liggen klaar op een bordje..Maar wie zijn ze allemaal op deze foto ?
Het orgel van de evangelisatie
.jpg)
Toen de Evangelisatie werd opgeheven en de tot dat moment verdeelde rechtzinningen en vrijzinnigen weer tot elkaar over de vloer kwamen werd de Kapel verkocht en ook het interieur verdween.Het oude barokorgel werd ontmanteld en werd verkocht.
Zo'n twintig jaar geleden deed de heer Hans Schimmel onderzoek uit naar de geschiedenis van het orgel dat staat in de Hervormde Kerk van Valburg (Betuwe)
En wat bleek ?
Een feestelijke bijeenkomst
.JPG)
En een feestelijke bijeenkomst was het zeker want het was een bijeenkomst ter herdenking van het feit dat de Evangelisatie 50 jaar bestond. De heer Soetekouw - hoofd der Christelijke School - opende de vergadering waar Burgemeester Teer en de nog laatst levende oprichter van de Evangelisatie, de heer Dral, aanwezig waren. Lees hierbij het verslag.
Agenda
Preekvoorbereiding
di 18 nov 2025 om 10.30Advent 2025
Kerkdienst geluidsopname
16 november 2025Ds. Mirjam de Rijk
Kerkbuurten
november 2025
Deadline volgende Kerkbuurten:
5 december 2025
Agenda Vrienden van de Grote Kerk Oostzaan
