|
|
|
|
|
De Gasfabriek
De Gasfabriek
Eeuwenlang was het ’s nachts donker op de openbare wegen van Oostzaan.
Andere gemeenten in Zaanstreek en Waterland beschikten inmiddels al enkele decennia over moderne ‘steenkoolgas’-fabrieken voor de levering van gas, zoals Zaandam vanaf 1859, Krommenie 1862, Wormerveer 1863, Monnickendam 1857, Purmerend 1859..
Oostzaan kon niet achterblijven. In 1911 werd een commissie benoemd, die maatregelen moest voorbereiden voor een betere straatverlichting.
De gemeenteraad van Oostzaan besloot op 24 december 1912 om een eigen gasfabriek te gaan exploiteren. De fabriek werd gebouwd aan het Weerpad en werd op 27 januari 1913 in bedrijf genomen en enkele weken later, om precies te zijn op 11 februari vond de officiële opening plaats.
De eerste jaren gingen voorspoedig in de Gasfabriek. In 1916 waren er 101 gaslantaarns in gebruik, hoewel niet het gehele jaar. Ze brandden vanaf 1 september tot 1 mei, en dan alleen bij donkere maan en tot ’s avonds half elf. Het bedrijf had echter al vrij snel met tegenspoed te kampen.
Eerst was het de Eerste Wereldoorlog die de fabriek parten speelde. In 1916 was het de Watersnood die veel schade aanrichtte. Daarna was het de toenemende aantasting van de ijzeren buizen door het veenzuur. Grote delen van de leidingen werden verteerd en het gasverlies was onrustbarend. Tot overmaat van ramp kwam er water in de buizen waardoor de vlammen in de komforen gingen dansen of soms helemaal verdwenen. Lekken kwamen zeer veel voor. Het kostte veel moeite om door middel van pompen de gastoevoer enigszins op peil te houden. Toen op het laatst de gashouder lek raakte, was de ramp niet meer te overzien. Oostzaan zat duidelijk in de problemen en met een scheef oog keek men naar de grote buur in het westen, Zaandam.
Halverwege 1920 gingen de burgemeester van Oostzaan en de directeur van het gasbedrijf van Zaandam voor het eerst met elkaar rond de tafel zitten. Maar Oostzaan aarzelde lang of zij haar ‘eigen’ gasfabriek wel zou opgeven.
Het duurde echter nog tot 11 februari 1931 voor dat de gemeenteraad van Oostzaan besloot het gasbedrijf aan de gemeente Zaandam over te dragen. Zaandam betaalde voor de fabriek ‘met aangehorigheden, gashouder, woonhuis en erf’ een vergoeding van fl. 140.000,-.
Burgemeester Teer en wethouder de Dood deelden dit raadsbesluit op 12 februari mee aan de gemeente Zaandam. Op 6 september werd de gasfabriek in Oostzaan stopgezet en werd door middel van een persgasleiding de levering vanuit Zaandam voortgezet.
Aan het eind van het buizennet in Zaandam werd aan het Weerpad een gebouwtje geplaatst waarin twee elektrisch gedreven compressoren met automatische regeling stonden, elke met een capaciteit van 200 m3 per uur.
Pas in 1968 werd de fabriek gesloopt. Later kwam op die plaats het garagebedrijf van Welgraven. Anno 1997 heeft ook Welgraven dit terrein verlaten om plaats te maken voor een nieuwe brandweerkazerne.
Jan de Waal j.waal96@chello.nl
| | terug
|
| |
|
|
|
|
21-04-2024
om
10.00 uur2kerk4.JPG)
Agenda_r.JPG "Druk op het pictogram om naar de agenda van de Grote Kerk te gaan!")
