1.1 Proces

Dit (concept) beleidsplan is het resultaat van een proces dat wij sinds juni 2014 in de Protestantse Gemeente Oostzaan (PGO) doorlopen. Het uitgangspunt van dit plan ligt in de overtuiging dat drie fundamenten ons in de gemeente het meest met elkaar verbinden:

Het geloof in God;
Het dorp waarin we leven;
Het verlangen om vanuit dit geloof van betekenis te zijn voor de wereld om ons heen.

In principe moet ieder punt van ons beleidsplan op deze drie fundamenten terug te voeren zijn.

Voor het opzetten van het beleidsplan wilden we een zo breed mogelijke basis en een zo groot mogelijk draagvlak hebben. We wilden niet vanuit de gedachten en de structuur van de kerkenraad alleen werken. De ervaringen en ideeën van betrokken mensen uit de breedte van onze gemeente èn van het dorp als geheel moesten er wat ons betreft van meet af aan bij worden betrokken.

Op 4 oktober 2014 organiseerden wij daartoe een visieochtend in de Grote Kerk met genodigden uit het dorp (van wethouder tot leden van de muziekvereniging) en uit onze gemeente (alle leden waren uitgenodigd). De gesprekken hebben we gepland rondom tien herkenbare thema’s voor zowel de mensen van binnen als van buiten de kerk:
‘Oostzaan tegen eenzaamheid’, ‘WMO’, ‘Jeugd’, ‘Zingeving & geloof’, ‘Kerk als ontmoetingsruimte’, ‘Levensvragen & rituelen’, ‘De crisis’, ‘Kerk & financiën’, ‘Dorp & kerk’, ‘Kerk-kunst-cultuur’

Inzet was: het delen van ervaringen en het verzamelen van ideeën over de rol van de kerk ten aanzien van de verschillende thema‘s.
Er waren zeventig personen die enthousiast meededen aan de dag. De brede basis was gelegd.

Van toen af aan zijn de resultaten van de visiedag geordend en aangescherpt in verschillende rondes van overleg tussen de commissie visievorming, de kerkenraad en de verschillende geledingen binnen onze gemeente, zoals het College van Kerkrentmeesters, het Consistorie, de Diaconie, Platform Omzien naar Elkaar, de BJC – commissie, het kerkelijk bureau, de Kinder­nevendienst, de Rock-Solid leiding, De Kerkbuurten & Website (PR). 
De commissie heeft de ideeën geordend en op basis daarvan speerpunten van beleid geformuleerd. De kerkenraad heeft daarop gereageerd en er enkele ideeën aan toegevoegd.

Als laatste werd het concept aan de gemeente ter reactie voorgelegd in een gemeenteavond.
De kerkenraad heeft tenslotte, na het horen van de gemeente, in de laatste kerkenraadsvergadering van het jaar het beleidsplan vastgesteld.
Nu het beleidsplan is vastgesteld zullen we met de kerkenraad per jaar vaststellen welke aspecten van het beleidsplan prioriteit krijgen en in een bepaald jaar worden gerealiseerd.
 

1.2 Ordening

De eerste ordening van de thema’s en ideeën van de visiedag leverde zes aandachtsgebieden op, die ook nu nog in het beleidsplan te vinden zijn:
1. ontmoeting;
2. bezinning en bezieling;
3. jeugd en jongeren;
4. zorg en omzien naar elkaar;
5. gebouw, de open kerk;
6. kerk & financiën.

Ieder aandachtsveld kreeg een motto, een speerpunt en een praktische vertaling. Daarin werd gemeld wat er in de praktijk op dat vlak al gebeurt en waar er op basis van de visiedag nog kansen liggen

Naar aanleiding van de Grote Kerkenraadsvergadering van februari 2015 hebben we aan het beleidsplan nog twee aandachtsvelden toegevoegd die in de uitvoering en de coördinatie van het plan van belang zijn:

7. PR en
8. de Kerkenraad.

De invulling van het beleid voor de kerkenraad zullen we in het komende jaar gaandeweg met elkaar in de kerkenraad zelf bespreken.

Hiermee hebben we het raamwerk voor het beleidsplan in grote lijnen compleet.        
Wat de motieven van dit plan betreft (een gemeenschap van gelovigen zijn in open verbinding met het dorp) liggen we op één lijn met het voorgaande beleidsplan.         
We bouwen kortom voort op wat we al heel lang doen: een kerk zijn die open staat voor het dorp.
 

1.3 Opzet van het plan

Wat de opzet van het plan betreft, wijken we af van het voorgaande plan.    
Het vorige plan was opgezet vanuit de structuur van de colleges in de kerkelijke gemeente.
Dit plan is opgezet vanuit de verschillende aandachtsgebieden waarop wij ons als gemeente willen laten zien. Deze aandachtsgebieden gaan over de grenzen van de verschillende ambten en colleges heen en breken de structuur van onze gemeente open. Bij de uitvoering van de plannen zullen we dan ook uitgedaagd worden om buiten de gebruikelijke kaders te denken. Deze opzet geeft daar ruimte voor.
We hopen dan ook dat ambtsdragers en gemeenteleden voor het realiseren van dit beleidsplan de samenwerking zullen zoeken van ongedachte partners en personen binnen en buiten de kerk. Uiteraard ligt de eindverantwoordelijkheid bij de kerkenraad.
 

1.4 Doorgaand gesprek

Als we open kerk voor het dorp willen zijn, betekent dit dat we bereid moeten zijn om sommige dingen anders te doen. We realiseren ons dat dit een spannend proces is. Openheid en ontmoeting impliceren immers ook altijd een sprong in het diepe. Als gemeente zullen we voor de uitvoering van sommige plannen dan ook steeds met elkaar in gesprek gaan, zowel inhoudelijk (is dit wel in overeenstemming met geloof en traditie?) als organisatorisch (wie moet het doen?) om te zien of en in welke vorm de gegeven ideeën passen bij wie we willen zijn en wat we kunnen doen.

Wij zien wat in de kerk gebeurt als een organisch geheel. Alle aandachtsvelden zijn van gelijk belang en zijn met elkaar verbonden door de centrale gedachte.

Schematisch kun je het zien als een bloem met verschillende blaadjes.

De aandachtsgebieden kun je zo groeperen:

Waartoe zijn we er?                                   
Om God en elkaar te ontmoeten
Wat doen we om dat te realiseren?       
We zoeken Bezieling en bezinning
We investeren in
Jeugd en Jongeren
We stimuleren
Zorg en omzien naar elkaar
We faciliteren
Ons gebouw: een open kerk
Hoe kunnen we dit realiseren?
Door een gezonde balans in Kerk en financiën
Door te laten weten wie we zijn
PR beleid
Door de samenhang en de inspiratie te stimuleren in
De Kerkenraad

Hierna werken we de verschillende onderdelen 1. t/m 8. van dit schema uit:

 

2. DE UITWERKING

Centrale koers: Kerk in Dorp, Dorp in Kerk

De Protestantse Gemeente van Oostzaan wil vanuit het geloof in Jezus Christus en bewogen door de liefde van God, de Grote Kerk een plek laten zijn van geloof, ontmoeting en engagement in open verbinding met het dorp.

2.1 Ontmoeting

Motto: De kerk is een knooppunt van ontmoetingen
 
Ontmoeting verbindt en inspireert. Wij geloven dat het creëren en
stimuleren van momenten van ontmoeting wezenlijk is voor het geloof.
Als mensen elkaar veilig en in vrede ontmoeten, is God in hun midden.
Zo wordt de kerk een plek waar je jezelf kunt zijn en waar je er kunt zijn voor elkaar.

Speerpunt
De Protestantse Gemeente van Oostzaan creëert en stimuleert onderlinge ontmoetingen. Dat doen we faciliterend door het bieden van ruimte voor ontmoeting. We organiseren aandacht voor en door individuele gemeenteleden.

Praktische vertaling
We constateren een toenemende behoefte aan zinvolle ontmoetingen binnen de gemeente die zich uitbreiden naar buiten. Ons voorstel is om deze beweging de komende jaren te intensiveren.
De initiatieven die er op dit terrein zijn (zoals maaltijden met zin, gespreksmiddagen met ouderen en koffieochtenden met belangstellenden) willen we ondersteunen en versterken.
We zijn heel gelukkig met de inzet en betrokkenheid van vrijwilligers van buiten de kerk op tal van gebieden in onze gemeente.

In die lijn willen we mensen met een goed idee ook de ruimte bieden om in goed overleg nieuwe initiatieven te ontplooien die bijdragen aan zinvolle ontmoetingen binnen onze gemeente.  
Wij willen onderzoeken in hoeverre de opstelling van de stoelen in de kerk meer op gemeenschap en ontmoeting gericht kan zijn.

 Wat al gebeurt
- verhuur van de kerk t.b.v. concerten, lezingen, etc.;
- open koffieochtenden voor wie wil komen;
- kindermiddagen en kinderkoor op vrijdag;
- Rock Solid en Solid Friends avonden op vrijdag;- .maaltijden met zin;
- koffie na de kerkdienst;
- gespreksmiddagen met onderwerpen voor ouderen;- .seniorenmiddagen
  4 x per jaar;
- inschakelen van vrijwilligers van buiten de kerk bijvoorbeeld bij het 
  verjaardagsfonds, bij de kerst- en rommelmarkt,
  de commissie seniorenmiddagen en de horeca.

Suggesties die we op korte termijn of op middellange termijn (mt) willen realiseren
- we onderzoeken de mogelijkheden en beper­kingen m.b.t. een andere
  opstelling van de stoelen tijdens de
   kerkdienst, een opstelling die meer op gemeenschap en ontmoeting
   gericht is (mt);
- we geven gelegenheid om voor en na de dienst een kaarsje te branden voor
  dierbaren (mt);
- er is structurele aandacht voor de nieuw ingekomenen via ouderlingen en
  commissie Omzien naar Elkaar, zoals zorg
  voor een plek bij het koffiedrinken in het BJC;
- we nodigen mensen uit voor speciale diensten en evenementen;
- we maken in ieder geval één keer per jaar werk van De dag van het Leven;
- er komt een kastje aan de voorkant van de kerk (PR);
- we gebruiken het digitale bord bij de entree van het dorp;
- we maken meer gebruik van sociale media (PR);
- we laten ons zíen buiten de kerk;
- wij zoeken actief naar mensen van buiten de kerk als vrijwilliger voor
  kerkenwerk en we stimuleren nieuwe ideeën.


2.2 Bezieling en Bezinning

Motto: Geen bezieling zonder bezinning
 
Speerpunt
Vanuit onze christelijke identiteit wordt op een open en niet-dogmatische wijze aandacht gegeven aan spirituele bezinning.
Dat doen we actief door vieringen, gesprek en activiteiten, maar ook passief door het aanbieden van een stilte-/ bezinningsruimte.

Practische vertaling
We merken om ons heen dat er behoefte is aan rustpunten in het leven van alledag. Daarom willen we in de Grote Kerk een stilteplek realiseren, die ook door de week open is voor wie daar behoefte aan heeft. We gaan aan de slag met concretisering van de plannen (inrichting, openstelling, vrijwilligers). We peilen of er in de komende jaren behoefte is aan een cursus kennismaking met het christelijk geloof. We onderzoeken ook of er behoefte is aan een aanbod rond andere vormen van spiritualiteit. Samen met partners in het dorp organiseren we in de komende jaren tenminste één Dag voor het Leven.

Wat al gebeurt
- kerkdiensten op zondagmorgen;
- kerkdiensten op bijzondere dagen, Kerst, rond Pasen, Allerzielen, 4 mei.

Suggesties die we op korte termijn of op middellange termijn (mt) willen realiseren
- we realiseren een bezinningshoekje waar ook kaarsen kunnen branden;
- we bieden andere vormen van bezinning aan;
- we realiseren een ruimte in de kerk om (door de week) stil te zijn (mt);
- er komt een ruimte in de kerk om (door de week) kaarsjes aan te steken
  (mt);
- we leggen een gebedsintentieboek en een bezinningsboekje neer;
- er komt aandacht voor andere vormen van spiritualiteit, zoals een
  meditatiegroep;
- bij kerkdiensten en bij openstelling van de kerk laten we de deur letterlijk
  open staan zodat
  zichtbaar is dat wij een ‘open’ kerk zijn.

2.3 Jeugd en Jongeren

Motto: meegroeien: van voor jongeren naar voor en door jongeren!

Speerpunt
De Protestantse Gemeente van Oostzaan biedt jongeren een veilige plek van ontmoeting, met mogelijkheden tot bezinning en gesprek, waarbij een voortrekkersrol vanuit de eigen groep wordt gestimuleerd.

Praktische vertaling
We zijn heel blij met de ontwikkelingen van de afgelopen jaren en we willen in ons aanbod meegroeien met de jongeren. Daarvoor is het nodig dat we er in de komende tijd over nadenken hoe we de groepen en hun begeleiders kunnen ondersteunen. Naast het aanbod van Rock Solid en Solid Friends continueren we de kindermiddagen en kinderdiensten in de kerk.
De kindernevendienst biedt de kinderen een plek aan waar ze spelenderwijs de verhalen van bijbel en de rituelen van de kerk leren kennen. We streven ernaar om de kindernevendienst leuk te laten zijn. Om de kinderen te stimuleren zullen we ook andere methodes dan Kind op Zondag gebruiken.

Wat al gebeurt
- kindernevendienst en crèche op zondag;
- Rock Solid 8 x per jaar;
- Solid Friends 8 x per jaar;
- kindermiddagen in de kerk 3 x per jaar;
- kinderdiensten 3x per jaar;
- lessen over het christendom door de predikant op basisscholen;
- wekelijkse kinderkoor repetities.

Suggesties die we op korte termijn of op middellange termijn (mt) willen realiseren
- we bevorderen de onderlinge afstemming tussen de mensen die met jeugd
   aan het werk zijn door een keer per jaar
   een inhoudelijke ontmoeting te organiseren;
- we gebruiken nieuwe methodes en materiaal voor de kindernevendienst;
- naast de bestaande “Rock groepen” vormen we een nieuwe groep voor
  17 plussers;
- we zoeken meer leiding voor de verschillende “Rock groepen”, we kijken
  vooral ook naar jongeren, die nu al komen en begeleider willen worden;
- er komen meer op jeugd en jongeren gerichte diensten die voor alle
  kerkgangers waardevol zijn door het optimisme,
  de vrolijkheid en ongedwongenheid; diensten die mensen van buiten de
  kerk aantrekken;
- waar mogelijk werken we meer samen met de Korenaar;
- we zullen incidenteel samenwerken met het straathoekwerk.


2.4 Zorg en omzien naar elkaar dichtbij en ver weg

Motto: Aandacht voor zorgen, zorgen voor aandacht

Speerpunt
Vanuit ons geloof, onze roeping, nemen we initiatieven om de betrokkenheid bij de samenleving en bij de wereld om ons heen te vergroten en te verdiepen.
De aspecten van zorg dichtbij en ver weg, waarvoor de diaconie zich wil inzetten, worden beïnvloed door de gevolgen van de economische crisis, de terugtrekking van de overheid uit de zorg en de opkomst van de participatiesamenleving. Door deze ontwikkeling heeft de diaco­nie steeds meer contact met de gemeente en de WMO via een contactpersoon. Echter, in het kader van de ZWO mogen we de medemens in de wereld verder weg niet vergeten.

Praktische vertaling
De ontwikkelingen in de burgerlijke samenleving (WMO, SHO) maken dat we goed moeten nadenken over wat wij willen en kunnen bijdragen als kerkelijke gemeente. De diakenen gaan ons daarin voor en we zoeken de samenwerking met andere kerken. We houden onze oren en ogen open voor wat mensen (op maatschappelijk gebied) bezig houdt en kijken hoe we daarbij pastoraal betrokken kunnen zijn (en welke instrumenten daarvoor ontwikkeld kunnen worden).

Wat al gebeurt
- kaarten en bloemen uit de kerk;
- pastoraat door ouderlingen;
- platform ‘omzien naar elkaar’;
- de diaconie maakt het collecterooster   n.a.v. het landelijke rooster;
  daarnaast is er plaats voor een eigen invulling van de te besteden
  gelden; voor die invulling zorgt de diaconie naar eer en geweten.
- de diaconie is verantwoordelijk voor Tenzin, ons adoptiekind van de S.O.S.
  kinderdorpen; eens per maand wordt voor dit doel gecollecteerd.
- de diaconie springt in bij calamiteiten en rampen en is met de
  kerkelijke feestdagen actief voor de gemeente.
- de diaconie organiseert één keer per twee jaar een gezellige avond voor de
  vrijwilligers, als dank voor hun inspanningen;
- dit alles in de overtuiging van Gods liefde.

Suggesties die we op korte termijn of op middellange termijn (mt) willen realiseren
- omzien naar elkaar is niet alleen het werk van de commissie maar is een
  taak van ons allemaal;
- we werken samen met het Witte Kerkje op het gebied van “omzien naar
  elkaar”, zoals bij de organisatie van koffieochtenden;
- de samenwerking met SHO/WMO van de gemeente wordt intensiever;
- we bieden hulp aan als eventueel een voedselbank wordt opgezet;
- we bieden hulp aan als onze steun gevraagd wordt voor
  asielzoekers/gevangenen (Zaandam).

2.5 Gebouw, de open kerk

Motto: Kerk in dorp, dorp in kerk

Speerpunt
Oostzaners, al of niet lid van onze Protestantse Gemeente, zien de kerk als hun gebouw. De ruimte voor het gebouw in het dorp is er. De ruimte voor het dorp in het gebouw: daar werken we aan.
Het gebouw biedt op laagdrempelige wijze onderdak aan een zo breed mogelijk scala van spirituele, culturele en maatschappelijke activiteiten.

Praktische vertaling
De kerk is en wordt een plek waar iedereen welkom is.
Voor een praktische vertaling: zie de overige aandachtsgebieden.

Wat al gebeurt
- heel vaak wordt de kerk verhuurd voor uitvaarten, burgerlijke en kerkelijke
  huwelijksvoltrekkingen, concerten, lezingen etc.

Suggesties die we op korte termijn of op middellange termijn (mt) willen realiseren
- de kerk is vaker ‘gewoon’ open voor iedereen die er wil zijn (bijvoorbeeld op
  vrijdagochtend als er markt is);
- In de kerk worden evenementen met anderen georganiseerd, waardoor we
  groepen met elkaar verbinden, zoals bij
  de tentoonstelling van Jacob C. van Oostsanen, De Passion Oostzaan, de
  Dag van het Leven, Open Monumentendag en het Luilakontbijt.

2.6 Kerk en financiën

Motto: Financieel verantwoord onderweg

Speerpunt
We willen de financiën van de kerkelijke gemeente zo goed mogelijk op orde houden en het gebouw als huis voor het dorp op optimale en verantwoorde wijze exploiteren.

Praktische vertaling
We werken aan een duurzaam financieel beheer, zowel voor het kerk zijn als voor het beheer van het gebouw. De kerkrentmeesters werken samen met Stichting Vrienden van de Grote Kerk in het kader van de financiering van de restauratiekosten van de Grote Kerk.
De commissie ‘lange termijn financiering restauratie Grote Kerk’ onderzoekt en rapporteert verschillende scenario’s voor onderhoud en restauratie en een kostendekkende exploitatie van het kerkgebouw. Met het oog hierop wordt indien gewenst advies gevraagd aan (kerkelijke) ervaringsdeskundigen binnen of buiten de regio.

Wat al gebeurt
- kerkrentmeesters zoeken en vragen subsidies van overheid;
- Stichting Vrienden van de Grote Kerk werft sponsorgelden bij particulieren
  en bedrijven
- een commissie bestaande uit mensen van de Stichting Vrienden van de
  Grote Kerk, Kerkrentmeesters en anderen onderzoekt in opdracht van de
  kerkenraad de mogelijkheden van de financiering van de restauratie en het
  gebouw op de lange termijn.

Suggesties die we op korte termijn of op middellange termijn (mt) willen realiseren.
- omdat de financiën een speerpunt zijn vanwege hun ondersteunende taak
  zorgen we voor een goed financieel beheer met een taakstellende
  begroting;
- we gebruiken het BJC voor bijvoorbeeld maatschappelijke spreekuren;
- voor de dekking van de kosten van wekelijkse kerkelijke activiteiten kan
  eventueel een vrijwillige bijdrage gevraagd worden.

2.7 PR Beleid

Motto: De kerk kent het dorp, het dorp kent de kerk

Speerpunt
Onbekend maakt onbemind, dus werken we eraan, dat mensen weten wie we zijn en wat we doen. Ook houden we de mensen van de kerkelijke gemeente, ook zij die niet regelmatig naar de kerkdienst komen, op de hoogte van wat er plaatsvindt in de kerk/gemeente.

Praktische vertaling
PR/publiciteit is meer dan alleen Kerkbuurten/ website: alle communicatie met elkaar en met de ‘buitenwereld’ kan onder PR geschakeerd worden. Het lijkt ons goed als verschillende mensen zich hiermee bezig blijven houden, maar de activiteiten moeten wel door een PR-coördinator worden gecoördineerd.

Wat al gebeurt
-Kerkbuurten;
- Website van de Grote Kerk Oostzaan;
- Radio Negen
- Stukjes in de Kompas, in het NHD, bv. over de renovatie of over
  kof­fieochtenden en seniorenmiddagen;
- Website van de Stichting Vrienden van de Grote Kerk.

Suggesties die we op korte termijn of op middellange termijn (mt) willen realiseren
- meer (jongere) vrijwilligers voor de website;
- de website moet actueel zijn en continu bij blijven;
- meer samenwerking tussen de website en Kerkbuurten;
- Kerkbuurten wordt op de website geplaatst (voor het zomernummer hebben
  we dit afgesproken);
- we maken gebruik van het digitale bord bij het gemeentehuis en bij de
  entree van Oostzaan, bijvoorbeeld als ergens iets gebeurd is;
  zo laten we weten dat de kerk open is;
- we gebruiken de sociale media, zoals Facebook en zorgen ervoor dat de
  pagina actueel is en blijft;
- we zoeken via Facebook ook contacten met andere Facebookpagina’s in
  Oostzaan;
- we publiceren de momenten waarop de kerk open is;
- als we de kerk openstellen op vrijdagochtend, zetten we een groot bord
  neer op de markt zodat de mensen weten dat ze welkom zijn in de kerk
  (en evt. gratis een kopje koffie kunnen drinken);
- we plaatsen weer het informatiekastje aan de voorkant van de kerk;
- er komen interviews in Kerkbuurten, ook met mensen van ‘buiten’ de
  gemeente;
- er komen aankondigingen van alle concerten/ uitvoeringen in de kerk,
  niet alleen van Kiozk;
- Radio Negen, een programma met meer zingeving;
- stukjes in de Kompas, in het NHD;
- website van de Vrienden van de Grote Kerk.

2.8 De Kerkenraad

Motto: Initiatieven nemen op het gebied van beleid

beleid mede uitvoeren, coördineren en inspiratie delen

Speerpunt
Samenwerken met en ondersteunen van alle groepen die in de kerk actief zijn.

3. UITKOMST GEMEENTEAVOND 11 JUNI 2015

In een gemeenteavond op 11 juni 2015 is het concept beleidsplan voorgelegd aan de gemeente. Aan het slot van de avond zijn “tegeltjes” aangeboden aan de kerkenraad met adviezen en wensen.